در 31 ژوئیۀ 1909[13 رجب 1327 ﻫ ق./ 9 مرداد 1288] در ایران واقعه‌ای رخ داد که مسلمانان را به بهت و حیرت انداخت و حتی امروزه هم یادآوری‌اش موجب بهت و حیرت می‌شود. شیخ فضل‌الله نوری، روحانی عالم‌مقام تهران، به حکم یک دادگاه انقلابی در ملاء عام به دار آویخته شد. دو هفته پیش از آن، نیروهای انقلابی تهران را فتح کرده و با خلع محمدعلی‌شاه دولت دموکراتیک و مشروطه را اعاده کرده بودند. در سال 1907[1325 ﻫ ق./ 1286]، پس از ماه‌ها رویارویی با مشروطه‌خواهان لیبرال و رادیکال، نوری توانسته بود از سیادت علما در نظم جدید سیاسی دفاع کند و شورایی از روحانیان مسلمان نوعی حق وتو بر مصوبات مجلس کسب کرده بود. اما در ژوئیۀ 1909 [رجب 1327 ﻫ ق./ مرداد 1286]، این روحانی برجسته که از عالی‌ترین مراجع نجف اجازۀ اجتهاد گرفته بود و به همین دلیل در اقدام‌هایش مصونیت سیاسی داشت، توسط محکمۀ انقلابی تهران مفسد فی‌الارض شناخته شد. حکم اعدام نوری را مراجع نجف تأیید کردند. سپس او را به میدان توپخانۀ تهران در نزدیکی مجلس بردند و مثل یک مجرم عادی به دار آویختند.
انقلاب مشروطه ایران در بوته آزمون تئوریهای انقلاب ها
This article was published in نگاه نو، شماره 34 صص. 8-25, (پائیز 1997).
Download full article as PDF
Online article is a compact version. You can also download full article that contains aditional diagrams and content as PDF.
